Συμπλήρωμα στην Οργανωτική Πλατφόρμα
(Ερωτήσεις και Απαντήσεις)
Ομάδα Ρώσων Αναρχικών στο Εξωτερικό
(Εκδοτική ομάδα «Dielo Truda»)
Όπως αναμενόταν, η Οργανωτική Πλατφόρμα της Γενικής Ένωσης των Αναρχικών έχει προκαλέσει το πολύ ζωηρό ενδιαφέρον μεταξύ διαφόρων μαχητών του ρωσικού ελευθεριακού κινήματος. Ενώ μερικοί προσυπογράφουν ολόψυχα τη γενική ιδέα και τις θεμελιώδεις θέσεις της Πλατφόρμας, άλλοι ασκούν κριτική και εκφράζουν ανησυχίες για κάποιες από τις θέσεις της.
Χαιρετίζουμε εξίσου τη θετική υποδοχή της Πλατφόρμας καθώς και τη γνήσια κριτική γι’ αυτήν. Επειδή, στην προσπάθεια συγκρότησης ενός γενικού αναρχικού προγράμματος καθώς επίσης και μιας γενικής ελευθεριακής οργάνωσης, η τίμια, σοβαρή και ουσιαστική κριτική είναι σημαντική, θετική και δημιουργική πρωτοβουλία.
Οι ερωτήσεις που αναδημοσιεύουμε παρακάτω προέρχονται από ακριβώς το είδος αυτό της σοβαρής και απαραίτητης κριτικής, και είναι με κάποια ικανοποίηση που τις καλωσορίζουμε. Στην αποστολή τους σε μας, η συντάκτριά τους Maria Isidine – για πολλά χρόνια αγωνίστρια και σεβαστή αρκετά στο κίνημά μας - εσωκλείει μια επιστολή στην οποία γράφει:
«Προφανώς, η Οργανωτική Πλατφόρμα συντάχθηκε για να συζητηθεί από όλους τους αναρχικούς. Πριν διατυπώσω οποιαδήποτε τελική άποψη σχετικά μ’ αυτήν την «Πλατφόρμα» και, ίσως, μιλήσω γι’ αυτήν στον Τύπο, θα ήθελα να έχω μια εξήγηση σε συγκεκριμένα θέματα τα οποία δεν είναι επαρκώς σαφή σ’ αυτήν. Είναι πολύ πιθανό ότι άλλοι αναγνώστες θα βρουν στην Πλατφόρμα έναν μεγάλο βαθμό ακρίβειας και ότι συγκεκριμένες αντιρρήσεις μπορούν μόνο να βασιστούν σε παρανοήσεις. Είναι γι’ αυτό τον λόγο που επιθυμώ να θέσω μια σειρά ερωτημάτων, σε σας κατ’ αρχήν. Θα είναι πολύ σημαντικό να απαντήσετε σ’ αυτά με έναν σαφή τρόπο, γιατί από τις απαντήσεις σας αυτές θα αντέξει το γενικό πνεύμα της Πλατφόρμας στην κριτική. Ίσως δείτε την ανάγκη να απαντήσετε στην επιθεώρησή σας».
Στο κλείσιμο της επιστολής της, η συντρόφισσα προσθέτει ότι επιθυμεί να αποτρέψει τη διαμάχη μέσα από τις στήλες της επιθεώρησης «Delo Truda». Γι’ αυτό, επιδιώκει, πάνω απ’ όλα, τη διευκρίνιση ορισμένων ουσιαστικών σημείων της Πλατφόρμας. Το είδος αυτό της προσέγγισης είναι πολύ δίκαιο. Είναι πάρα πολύ εύκολο να αρχίσει κάποιος μια πολεμική για ν’ αντιταχθεί σε μια άποψη με την οποία κάποιος σκέφτεται ότι κάποιος άλλος διαφωνεί μ’ αυτήν. Είναι ακόμα ευκολότερο να ενοχληθεί αποκλειστικά ο ίδιος με την πολεμική χωρίς να ενοχληθεί να θέσει οποιαδήποτε εναλλακτική θετική πρόταση, αντί της στοχοθετημένης άποψης. Αυτό που είναι απείρως δυσκολότερο είναι να αναλυθεί η νέα πρόταση κατάλληλα, για να κατανοηθεί, έτσι ώστε κάποιος να μπορεί να φθάσει σε μια εμπεριστατωμένα θεμελιωμένη άποψη σχετικά μ’ αυτή. Και είναι ακριβώς αυτή η τελευταία, δυσκολότερη πορεία που έχει επιλέξει η συντάκτρια των κατωτέρω ερωτήσεων.
Εδώ είναι οι ερωτήσεις αυτές:
1. Το κεντρικό σημείο της «Πλατφόρμας» είναι η συνάθροιση του κυρίως όγκου των μαχητών του αναρχικού κινήματος στη βάση μιας κοινής τακτικής και πολιτικής γραμμής: ο σχηματισμός μιας Γενικής Ένωσης. Δεδομένου ότι είστε φεντεραλιστές, έχετε προφανώς κατά νου την ύπαρξη μιας Εκτελεστικής Επιτροπής που θα είναι υπεύθυνη για την «ιδεολογική και οργανωτική συμπεριφορά της δραστηριότητας των απομονωμένων ομάδων». Ο τύπος αυτός οργάνωσης υφίσταται σε όλα τα πολιτικά κόμματα, αλλά είναι δυνατός μόνο εάν κάποιος δέχεται την αρχή της πλειοψηφίας. Στην οργάνωσή σας, κάθε ομάδα θα είναι ελεύθερη να καθορίσει την τακτική της και να συγκροτήσει την τακτική και τη θέση της απέναντι σε κάθε δεδομένο ζήτημα; Εάν η απάντηση είναι ναι, κατόπιν η ενότητά σας αυτή θα είναι καθαρώς ηθικού χαρακτήρα (όπως ήταν και συμβαίνει ακόμα μέσα στο αναρχικό κίνημα); Εάν, από την άλλη πλευρά, επιδιώκετε την οργανωτική ενότητα, η ενότητα αυτή θα είναι καταναγκαστική. Και έπειτα, εάν δέχεστε την αρχή της πλειοψηφίας μέσα στην οργάνωσή σας, για ποιους λόγους θα την αποκηρύσσατε στην κοινωνική οικοδόμηση;
Είναι επιθυμητό να διευκρινίσετε περαιτέρω την αντίληψή σας σχετικά με την ομοσπονδιακή σύνδεση, το ρόλο των συνεδρίων και την αρχή της πλειοψηφίας.
2. Μιλώντας για το «ελεύθερο καθεστώς των Σοβιέτ», ποιες λειτουργίες βλέπετε να εκτελούν αυτά τα Σοβιέτ προκειμένου να γίνουν «τα πρώτα βήματα στην κατεύθυνση της εποικοδομητικής μη κρατικιστικής δραστηριότητας»; Ποια είναι η αποστολή τους; Οι αποφάσεις τους θα είναι δεσμευτικές;
3. «Οι αναρχικοί πρέπει να καθοδηγούν τα γεγονότα από θεωρητική άποψη», λέει η Πλατφόρμα. Αυτή η έννοια δεν είναι επαρκώς σαφής. Σημαίνει απλώς ότι οι αναρχικοί θα κάνουν το μέγιστο δυνατό για να δουν ότι οι συνδικαλιστικές, τοπικές, συνεταιριστικές, κ.λπ.... οργανώσεις που πρόκειται να οικοδομήσουν τη νέα κοινωνική τάξη εμποτίζονται με τις ελευθεριακές ιδέες; Ή σημαίνει ότι οι αναρχικοί οι ίδιοι θα αναλάβουν την ηγεσία αυτής της οικοδόμησης; Στην δεύτερη περίπτωση, με ποιο τρόπο αυτή η κατάσταση πραγμάτων θα διέφερε από μια «κομματική δικτατορία»;
Είναι πολύ σημαντικό να διευκρινιστεί αυτό το θέμα. Ειδικά καθώς προκύπτει η ίδια ερώτηση σχετικά με το ρόλο των αναρχικών στα συνδικάτα. Ποια είναι η σημασία της έκφρασης: «να εισέλθουμε στα συνδικάτα μ’ έναν οργανωμένο τρόπο»; Σημαίνει μόνο ότι οι σύντροφοι που εργάζονται στα συνδικάτα πρέπει να έρθουν σε κάποια συμφωνία προκειμένου να διαμορφωθεί μια πολιτική γραμμή; Ή σημαίνει ότι η αναρχική Εκτελεστική Επιτροπή θα ορίσει την τακτική του εργατικού κινήματος, θα γνωμοδοτεί για τις απεργίες, τις διαδηλώσεις κ.λπ., και ότι εκείνοι οι αναρχικοί που είναι δραστηριοποιημένοι στα συνδικάτα θα προσπαθήσουν να καταλάβουν ηγετικές θέσεις σ’ αυτά και, χρησιμοποιώντας την εξουσία τους, θα «περάσουν» αυτές τις αποφάσεις στα μέλη των συνδικάτων; Η αναφορά στην Πλατφόρμα ότι η δραστηριότητα των αναρχικών σχημάτων που είναι ενεργά στους συνδικαλιστικούς κύκλους πρόκειται «να καθοδηγηθεί από μια αναρχική οργάνωση-ομπρέλα» αυξάνει κάθε ανησυχία σ’ αυτό το ζήτημα.
4. Στο κεφάλαιο για την υπεράσπιση της επανάστασης, δηλώνετε ότι ο στρατός πρόκειται να υπαχθεί «στις οργανώσεις των εργαζομένων και των αγροτών σε όλη τη χώρα, καθοδηγημένες από τις μάζες σε θέσεις επιτήρησης της οικονομικής και κοινωνικής ζωής της χώρας». Στην καθημερινή γλώσσα αυτό ονομάζεται «αστική εξουσία» των εκλεγμένων. Τι σημαίνει αυτό για σας; Είναι προφανές ότι μια οργάνωση που στην πραγματικότητα κατευθύνει το σύνολο της ζωής και μπορεί να καλέσει στρατό δεν είναι τίποτα άλλο εκτός από μια κρατική εξουσία. Αυτό το σημείο είναι τόσο σημαντικό για το οποίο οι συντάκτες της Πλατφόρμας έχουν καθήκον να σκεφθούν περισσότερο. Εάν είναι μια «μεταβατική μορφή» τότε πώς η Πλατφόρμα απορρίπτει την ιδέα της «μεταβατικής περιόδου»; Και εάν είναι μια οριστική μορφή, τι είναι αυτό που κάνει την Πλατφόρμα αναρχική;
5. Υπάρχουν μερικές ερωτήσεις που, ενώ δεν έχουν σχέση με την Πλατφόρμα, εντούτοις παίζουν σημαντικό ρόλο στις διαφωνίες μεταξύ των συντρόφων. Επιτρέψτε μου να αναφέρω μια από αυτές τις ερωτήσεις:
Ας υποθέσουμε ότι μια περιοχή βρίσκεται αποτελεσματικά κάτω από την επιρροή των αναρχικών. Ποια θα είναι η τοποθέτησή τους ως προς τα άλλα πολιτικά κόμματα; Επιτρέπουν οι συντάκτες της Πλατφόρμας τη δυνατότητα της βίας ενάντια σε κάποιο εχθρό που δεν έχει πρόσβαση σε όπλα; Ή, σύμφωνα με την αναρχική ιδέα, πιστοποιούν την αδιάλυτη γνήσια ελευθερία γνώμης, Τύπου, οργάνωσης, κ.λπ., για όλους; (Μερικά χρόνια πριν, παρόμοια ερώτηση θα ήταν άσκοπη. Αλλά αυτή τη στιγμή, ορισμένες απόψεις τις οποίες γνωρίζω με αποτρέπουν από το να είμαι σίγουρη γι’ αυτή την απάντηση).
Και, γενικά μιλώντας, είναι αποδεκτό να εφαρμόζονται οι αποφάσεις κάποιου μέσω εξουσίας; Επιτρέπουν οι συντάκτες της Πλατφόρμας την άσκηση εξουσίας, ακόμα και για μια μόνο στιγμή;
Οποιεσδήποτε κι αν είναι οι απαντήσεις της ομάδας σας σε όλες αυτές τις ερωτήσεις, δεν μπορώ να παραμείνω σιωπηλή όσον αφορά μια ιδέα στην Πλατφόρμα που βρίσκεται σε αναντιστοιχία με τον αναρχικό κομμουνισμό που δηλώνετε φανερά.
Υποθέτετε ότι μόλις καταργηθούν το μισθωτό σύστημα και η εκμετάλλευση, θα παραμείνει εντούτοις κάποιο είδος μη εργαζόμενων στοιχείων και αυτοί που θα αποκλείετε από την κοινή ένωση των συνδικάτων των εργατών δεν θα έχουν κανέναν τίτλο στο μερίδιό τους στο κοινό προϊόν. Πάντα η αρχή της ίδιας της βάσης του αναρχισμού ήταν «στον καθένα σύμφωνα με τις ανάγκες του», και ήταν σε εκείνη την αρχή που ο αναρχισμός έβλεπε πάντα την καλύτερη εγγύηση της κοινωνικής αλληλεγγύης. Όταν οι αναρχικοί βρίσκονταν αντιμέτωποι με την ερώτηση: «Τι θα κάνετε με τους αργόσχολους;» απαντούσαν: «Καλύτερα να ταΐσουμε μερικούς αργόσχολους για το τίποτα παρά να εισάγουμε, μόνο και μόνο εξαιτίας της ύπαρξής τους, μια ψεύτικη και επιβλαβή αρχή στη ζωή της κοινωνίας».
Τώρα, εσείς δημιουργείτε, για πολιτικούς λόγους, κάποια κατηγορία αργόσχολων που, μέσω κάποιας καταστολής, θα τους κάνατε να πεθάνουν της πείνας. Αλλά, εκτός από την ηθική πτυχή, έχετε εξετάσει πού θα οδηγούσε αυτό; Στην περίπτωση κάθε προσώπου που δεν εργάζεται, θα πρέπει να δούμε τους λόγους για τους οποίους δεν εργάζεται: πρέπει να διαβάσουμε το μυαλό του και να διερευνήσουμε τις πεποιθήσεις του. Εάν αρνηθεί να εκτελέσει κάποιος ένα δεδομένο καθήκον, θα πρέπει να διερευνήσουμε τους λόγους για την άρνησή του αυτή. Θα πρέπει να δούμε εάν δεν είναι δολιοφθορά ή αντεπανάσταση. Αποτέλεσμα; Κατασκοπεία, καταναγκαστική εργασία, η «εργατική κινητοποίηση» και, για να το ξεπεράσουμε, τα προϊόντα ζωτικής σημασίας για τη ζωή πρόκειται να είναι το δώρο των αρχών που θα είναι σε θέση να κάνει την αντιπολίτευση να λιμοκτονήσει μέχρι θανάτου! Δελτία τροφίμων ως όπλο πολιτικού αγώνα! Είναι σαν να μας λέτε πως ό,τι έχετε δει στη Ρωσία δεν σας έχει πείσει για την αποτρόπαια φύση μιας τέτοιας ρύθμισης! Και δεν μιλώ για τη ζημιά που θα έκανε στην τύχη της επανάστασης, μια τέτοια κραυγαλέα παραβίαση της κοινωνικής αλληλεγγύης δεν θα μπορούσε να βοηθήσει αλλά να γεννήσει επικίνδυνους εχθρούς.
Αυτό έχει σχέση με το πρόβλημα του ότι αυτοί θέτουν σε δοκιμασία ολόκληρη την αναρχική αντίληψη περί κοινωνικής οργάνωσης. Εάν κάποιες έπρεπε να κάνει παραχωρήσεις σ’ αυτό το σημείο, θα έριχνε γρήγορα στη θάλασσα όλες τις άλλες αναρχικές ιδέες, επειδή η προσέγγισή σας στο πρόβλημα καθιστά αδύνατη οποιοδήποτε μη-κρατικιστική κοινωνική οργάνωση.
Ίσως πρέπει να γράψω στον Τύπο για την Πλατφόρμα. Αλλά προτιμώ να μην το κάνω έως ότου όλες αυτές οι «γκρίζες» περιοχές έχουν διερευνηθεί.
* * *
Κατά συνέπεια, η Οργανωτική Πλατφόρμα γεννά μια σειρά πραγματικών ερωτήσεων που καθορίζονται στην επιστολή που αναφέρθηκε πριν, ειδικότερα: το θέμα της πλειοψηφίας και της μειοψηφίας στο αναρχικό κίνημα, αυτό της δομής και των ουσιαστικών χαρακτηριστικών γνωρισμάτων του ελεύθερου καθεστώτος των Σοβιέτ, το θέμα της ιδεολογικής καθοδήγησης των γεγονότων και των μαζών, το θέμα της υπεράσπισης της επανάστασης, της ελευθερίας Τύπου και λόγου, και το θέμα της οικοδόμησης με βάση την αναρχική αρχή «στον καθένα σύμφωνα με τις ανάγκες του».
Ας καταπιαστούμε μ’ αυτά με τη σειρά:
(1) ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΠΛΕΙΟΨΗΦΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΙΟΨΗΦΙΑΣ ΣΤΟ ΑΝΑΡΧΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ
Η συντάκτρια θίγει αυτό το ζήτημα συνδέοντάς το με την ιδέα μας για μια Εκτελεστική Επιτροπή της Ένωσης. Εάν η Εκτελεστική Επιτροπή της Ένωσης έχει, εκτός από τις άλλες της λειτουργίες εκτελεστικής φύσης, και αυτήν «της καθοδήγησης της δραστηριότητας των μεμονωμένων ομάδων από θεωρητική και οργανωτική άποψη», δεν πρέπει η καθοδήγηση αυτή να είναι καταναγκαστική; Τότε, υπάρχουν ομάδες που είναι συνδεδεμένες με την Ένωση για να είναι ελεύθερες να συγκροτήσουν τη δική τους τακτική και να καθορίσουν τη θέση τους όσον αφορά κάθε δεδομένο θέμα; Ή είναι συνδεδεμένες για να υποχρεωθούν να τηρήσουν τη γενική τακτική και τις γενικές θέσεις που καθορίζονται από την πλειοψηφία της Ένωσης;
Ας πούμε, κατ’ αρχήν, ότι, κατά την άποψή μας, η Εκτελεστική Επιτροπή της Ένωσης δεν μπορεί να είναι ένα σώμα που έχει κάθε εξουσία καταναγκαστικής φύσης, όπως συμβαίνει με τα συγκεντρωτικά πολιτικά κόμματα. Η Εκτελεστική Επιτροπή της Γενικής Αναρχικής Ένωσης είναι ένα σώμα που εκτελεί λειτουργίες γενικής φύσης στην Ένωση. Αντί «Εκτελεστική Επιτροπή» αυτό το σώμα ίσως φέρει τον τίτλο Αρχιγραμματεία της Ένωσης». Εντούτοις, προτιμάμε το όνομα «Εκτελεστική Επιτροπή» γιατί τοποθετεί καλύτερα την ιδέα της εκτελεστικής λειτουργίας και της πρωτοβουλίας. Χωρίς να περιορίσει από καμιά άποψη τα δικαιώματα των μεμονωμένων ομάδων, η Εκτελεστική Επιτροπή θα είναι σε θέση να καθοδηγήσει τη δραστηριότητά τους υπό τη θεωρητική και οργανωτική έννοια. Γιατί πάντα θα υπάρξουν ομάδες μέσα στην Ένωση που θα αισθανθούν φορτωμένες από τα διάφορα τακτικά ζητήματα, έτσι ώστε η ιδεολογική ή η οργανωτική βοήθεια να είναι πάντα απαραίτητη για ορισμένες απ’ αυτές τις ομάδες. Εννοείται ότι η Εκτελεστική Επιτροπή θα συγκροτηθεί έτσι ώστε να παρέχει μια τέτοια βοήθεια, γιατί θα εμποτιστεί, δυνάμει της κατάστασης και των λειτουργιών της, με την τακτική ή οργανωτική γραμμή που θα έχει υιοθετηθεί από την Ένωση σε ποικίλα θέματα.
Αλλά εάν, εντούτοις, μερικές οργανώσεις ή άλλες πρέπει να εκδηλώσουν επιθυμία για ν’ ακολουθήσουν τη δική τους τακτική γραμμή, θα μπορεί η Εκτελεστική Επιτροπή ή η Ένωση ως σώμα να τις αποτρέψει; Με άλλα λόγια, η τακτική και πολιτική γραμμή της Ένωσης θα καθορίζεται από την πλειοψηφία ή κάθε ομάδα θα έχει το δικαίωμα να λειτουργήσει όπως κρίνει καταλληλότερα και η Ένωση θα έχει διάφορες γραμμές;
Ως κανόνα, υπολογίζουμε ότι η Ένωση, ως σώμα, πρέπει να έχει μια ενιαία τακτική και πολιτική γραμμή. Πράγματι, η Ένωση συγκροτήθηκε με σκοπό να φέρει ένα τέλος στη διάλυση και αποδιοργάνωση του αναρχικού κινήματος, την πρόθεση τοποθέτησης, αντί μιας πολλαπλότητας τακτικών γραμμών που προκαλούν οι εσωτερικές διαμάχες, μιας γενικής πολιτικής γραμμής που θα επιτρέψει σε όλα τα ελευθεριακά στοιχεία να ακολουθήσουν μια κοινή κατεύθυνση και να είναι ακόμα επιτυχή στην επίτευξη των στόχων τους, ελλείψει των οποίων η Ένωση θα έχανε έναν από τους κύριους λόγους ύπαρξής της.
Εντούτοις, ίσως υπάρξουν φορές που οι απόψεις των μελών της Ένωσης στα διάφορα ζητήματα θα διαχωριστούν, κάτι το οποίο θα δημιουργήσει ζήτημα εμφάνισης πλειοψηφίας και μειοψηφίας. Τέτοιες περιπτώσεις είναι κοινές στη ζωή όλων των οργανώσεων και όλων των κομμάτων. Συνήθως, ενδείκνυται η επίλυση μιας τέτοιας κατάστασης.
Υπολογίζουμε, κατ’ αρχήν, ότι για χάρη της ενότητας της Ένωσης, η μειοψηφία πρέπει, σε τέτοιες περιπτώσεις, να κάνει παραχωρήσεις προς την πλειοψηφία. Αυτό θα ήταν εύκολα επιτεύξιμο σε περιπτώσεις ασήμαντων διαφορών άποψης μεταξύ της μειοψηφίας και της πλειοψηφίας. Εάν, ωστόσο, η μειοψηφία θεωρήσει να θυσιάσει την άποψή της ως αδύνατη, τότε θα υπήρχε προοπτική ύπαρξης δύο διαφορετικών απόψεων και τακτικών μέσα στην Ένωση, μια άποψη και μια τακτική της πλειοψηφίας και μια άποψη και μια τακτική της μειοψηφίας.
Σ’ αυτή την περίπτωση, η θέση θα πρέπει να διερευνηθεί από την Ένωση συνολικά. Εάν, μετά από συζήτηση η ύπαρξη των δύο αντίθετων απόψεων σχετικά με το ίδιο ζήτημα συνεχίζεται, τότε η συνύπαρξη αυτών των δύο απόψεων γίνεται αποδεκτή ως οριστικό γεγονός.
Τέλος, σε περίπτωση που η συμφωνία μεταξύ πλειοψηφίας και μειοψηφίας όσον αφορά τακτικά και πολιτικά θέματα που τις χωρίζουν αποδεικνύεται αδύνατη, θα επέλθει ίσως διάσπαση, με τη μειοψηφία να αποσπάται από την πλειοψηφία για να συγκροτήσει μια ξεχωριστή οργάνωση.
Αυτές είναι οι τρεις πιθανές εκβάσεις σε περίπτωση διαφωνίας μεταξύ της μειοψηφίας και της πλειοψηφίας. Σε κάθε περίπτωση, η ερώτηση θα επιλυθεί, όχι από την Εκτελεστική Επιτροπή που, ας επαναληφθεί, πρόκειται να είναι μόνο ένα εκτελεστικό όργανο της Ένωσης, αλλά από πλευράς ολόκληρης της Ένωσης ως σώμα: Από ένα συνέδριο ή μια διάσκεψη της Ένωσης.
(2) ΤΟ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΩΝ ΣΟΒΙΕΤ
Αποκηρύσσουμε την παρούσα (μπολσεβίκικη) σοβιετική διαχείριση, γιατί αντιπροσωπεύει μόνο μια ορισμένη πολιτική μορφή του Κράτους. Τα Σοβιέτ των πληρεξουσίων των εργατών και αγροτών είναι μια κρατική πολιτική οργάνωση που οργανώνεται από ένα πολιτικό κόμμα, ενάντια στο οποίο αντιπαραθέτουμε τα Σοβιέτ των εργατικών και αγροτικών οργανισμών παραγωγής και κατανάλωσης. Αυτή είναι η έννοια του συνθήματος «Ελεύθερο καθεστώς Σοβιέτ και εργοστασιακών επιτροπών». Προωθούμε ένα τέτοιο καθεστώς για να σημάνουμε μια οικονομική και κοινωνική διαχείριση όπου όλοι οι κλάδοι και λειτουργίες της οικονομικής και κοινωνικής ζωής θα συγκεντρώνονταν στα χέρια των οργανώσεων παραγωγής και κατανάλωσης των εργατών, οι οποίες θα εκτελούσαν εκείνες ακριβώς τις λειτουργίες στοχεύοντας στην ικανοποίηση των αναγκών ολόκληρης της εργαζόμενης κοινωνίας. Μια Ομοσπονδία αυτών των οργανώσεων και των Σοβιέτ τους δεν θα συμβάδιζε με το Κράτος και το καπιταλιστικό σύστημα, και θα ήταν ο πρωταρχικός άξονας του ελεύθερου καθεστώτος των Σοβιέτ. Για να είμαστε σίγουροι, το καθεστώς αυτό δεν θα αντιπροσωπεύσει αμέσως το θεμελιώδες ιδανικό της αναρχικής κομμούνας, αλλά θα είναι η πρώτη παρουσίαση, το πρώτο πρακτικό δοκίμιο αυτής της κομμούνας, και θα οδηγήσει στην εποχή της ελεύθερης, μη-κρατικιστικής δημιουργικότητας των εργαζόμενων.
Είμαστε της άποψης ότι, όσον αφορά τις αποφάσεις τους σχετικά με τις διάφορες σφαίρες της οικονομικής και κοινωνικής ζωής, τα Σοβιέτ των οργανώσεων των εργαζόμενων και των αγροτών ή των εργοστασιακών επιτροπών θα βασιστούν σ’ αυτές, όχι μέσω βίας ή διαταγμάτων, αλλά μάλλον μέσω της κοινής συμφωνίας με τις εργαζόμενες μάζες που θα βάλουν άμεσα ένα χέρι στη λήψη αυτών των αποφάσεων. Οι αποφάσεις αυτές, εντούτοις, θα πρέπει να είναι δεσμευτικές πάνω σε όλους όσους τις ψηφίζουν και τις επικυρώνουν.
(3) ΟΙ ΑΝΑΡΧΙΚΟΙ ΘΑ ΚΑΘΟΔΗΓΗΣΟΥΝ ΤΙΣ ΜΑΖΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΘΕΩΡΙΑ
Η πράξη της καθοδήγησης των επαναστατικών στοιχείων και του επαναστατικού κινήματος των μαζών από την άποψη των ιδεών δεν πρέπει και δεν μπορεί πάντα να αντιμετωπίζεται ως φιλοδοξία εκ μέρους των αναρχικών, ότι πρέπει να πάρουν την οικοδόμηση της νέας κοινωνίας στα χέρια τους. Η οικοδόμηση αυτή δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί παρά μόνο από ολόκληρη την εργαζόμενη κοινωνία, γιατί το καθήκον αυτό πέφτει μόνο πάνω της και οποιαδήποτε προσπάθεια να απογυμνωθεί του δικαιώματος αυτού πρέπει να κριθεί ως αντι-αναρχικό. Το ζήτημα της ιδεολογικής καθοδήγησης δεν είναι ζήτημα σοσιαλιστικής οικοδόμησης, αλλά μάλλον ζήτημα θεωρητικής και πολιτικής επιρροής που εφαρμόζεται πάνω στην επαναστατική πορεία των πολιτικών γεγονότων. Δεν θα είμαστε ούτε επαναστάτες ούτε μαχητές εάν δεν δείξουμε ενδιαφέρον για τον χαρακτήρα και την γενική ιδέα του επαναστατικού αγώνα των μαζών. Και δεδομένου ότι ο χαρακτήρας και η γενική ιδέα αυτού του αγώνα καθορίζονται όχι μόνο από τους αντικειμενικούς, αλλά και από τους υποκειμενικούς παράγοντες, δηλαδή από την επιρροή των ποικίλων πολιτικών ομάδων, έχουμε ένα καθήκον: να κάνουμε όλους να δουν ότι η ιδεολογική επιρροή του αναρχισμού πάνω στην πορεία της επανάστασης μεγιστοποιείται.
Η παρούσα «εποχή των πολέμων και των επαναστάσεων» θέτει ένα πρωταρχικό δίλημμα με εξαιρετική ένταση: είτε τα επαναστατικά γεγονότα θα εξελιχθούν κάτω από την κυριαρχία των κρατιστικών ιδεών (ακόμη και αν αυτές είναι σοσιαλιστικές), είτε αλλιώς κάτω από τις αντικρατιστικές ιδέες (αναρχισμός). Και, δεδομένου ότι είμαστε αμετακίνητοι στην πεποίθησή μας ότι η κρατικιστική τάση θα φέρει την επανάσταση για να νικήσει οδηγώντας τις μάζες σε μια ανανεωμένη σκλαβιά, ο στόχος μας προκύπτει απ’ αυτό με μια αδιάλλακτη λογική: πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να δούμε ότι η επανάσταση διαμορφώνεται από την αναρχική τάση. Τώρα, ο παλαιός μας τρόπος, δηλαδή μια πρωτόγονη προσέγγιση που στηρίζεται σε μικροσκοπικές, διεσπαρμένες ομάδες, όχι μόνο θα αποτύχει να επιτύχει αυτό τον στόχο, αλλά, στην πραγματικότητα, θα τον εμποδίσει. Έτσι, πρέπει να προχωρήσουμε σε μια νέα μέθοδο. Πρέπει να ενορχηστρώσουμε τη δύναμη της θεωρητικής επιρροής του αναρχισμού με βάση την πορεία των γεγονότων. Αντί να ασκούμε μια διαλείπουσα επιρροή που γίνεται αισθητή μέσω ανόμοιων και ασήμαντων ενεργειών, πρέπει να γίνουμε ένας ισχυρός, συνεχής παράγοντας. Αυτό, έτσι όπως το βλέπουμε, μπορεί μόλις και μετά βίας να είναι εφικτό, εκτός αν οι σπουδαιότεροι μαχητές του αναρχισμού, θεωρητικά και πρακτικά σύμφωνοι, οργανώνονται σ’ ένα σώμα ικανό για μια σφριγηλή δράση και καλά συγκροτημένο από άποψη θεωρίας και τακτικής: μια Γενική Ένωση των Αναρχικών. Είναι υπό αυτήν την ίδια έννοια ότι η κατεύθυνση προς τον πιλοτικό επαναστατικό συνδικαλισμό με θεωρητικούς όρους πρέπει να γίνει κατανοητή. Η είσοδος στα συνδικάτα μ’ έναν οργανωμένο τρόπο θα σήμαινε ότι θα είμαστε οι μεταφορείς μιας συγκεκριμένης θεωρίας, ενός ορισμένου σχεδίου εργασίας, εργασία που θα πρέπει να είναι αυστηρά συμβατή στην περίπτωση κάθε αναρχικού που αναπτύσσει δραστηριότητες μέσα στα συνδικάτα. Η Αναρχική Ένωση μετά βίας πρόκειται να ενοχληθεί για να καθορίσει την τακτική του εργατικού κινήματος ή να εκπονήσει σχέδια για απεργίες ή διαδηλώσεις. Αλλά πρόκειται και πρέπει να διαδώσει μέσα στα συνδικάτα τις ιδέες της σχετικά με την επαναστατική τακτική της εργατικής τάξης και τα διάφορα γεγονότα: αυτό αποτελεί ένα από τα αναφαίρετα δικαιώματά της. Εντούτοις, στην προσπάθεια να διαδοθούν οι ιδέες τους, οι αναρχικοί θα πρέπει να βρίσκονται σε αυστηρή συμφωνία, και με το ένα και με το άλλο καθώς επίσης και με τις προσπάθειες της αναρχικής οργάνωσης-ομπρέλα στην οποία ανήκουν και στο όνομα της οποίας θα εκτελούν την ιδεολογική και οργανωτική εργασία μέσα στα συνδικάτα. Διεξάγοντας ελευθεριακή προπαγάνδα μέσα στα συνδικάτα μ’ έναν οργανωμένο τρόπο και εξασφαλίζοντας ότι οι προσπάθειες των αναρχικών δεν έχουν καμία σχέση με κάποια εξουσιαστική διαδικασία.
(4) Η ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ
Η αντίρρηση της συντάκτριας, όπως εκφράστηκε, στις θέσεις του προγράμματος σχετικά με την υπεράσπιση της επανάστασης, περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, έχει τις ρίζες της σε κάποια παρανόηση.
Τονίζοντας την ανάγκη και το αναπόφευκτο, στο πλαίσιο του εμφύλιου πολέμου, της δημιουργίας του επαναστατικού στρατού των εργαζόμενων, η Πλατφόρμα βεβαιώνει επίσης ότι ο στρατός αυτός θα πρέπει να υπαχθεί στη γενική κατεύθυνση των εργατικών και αγροτικών οργανώσεων παραγωγής και κατανάλωσης.
Η υπαγωγή του στρατού στις οργανώσεις αυτές δεν υπονοεί καν την ιδέα μιας εκλεγμένης αστικής εξουσίας. Απολύτως όχι. Ένας στρατός, ακόμη και αν είναι ο πιο επαναστατικός και ο δημοφιλέστερος των στρατών από την άποψη της νοοτροπίας και του τίτλου του, δεν μπορεί, εντούτοις, να υπάρξει και να λειτουργήσει με βάση μόνο πρωτοβουλίες, αλλά πρέπει να είναι υπόλογος σε κάποιον. Όντας όργανο υπεράσπισης των δικαιωμάτων των εργαζόμενων και των επαναστατικών θέσεων, ο στρατός πρέπει, γι’ αυτό και μόνο τον λόγο, να υποτάσσεται πλήρως - πολιτικά μιλώντας - στους εργαζόμενους και να καθοδηγείται απ’ αυτούς: τονίζουμε πολιτικά, γιατί όταν μπαίνει στη στρατιωτική και στρατηγική του κατεύθυνση, αυτό θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί μόνο από τους στρατιωτικούς οργανισμούς μέσα στις τάξεις του ίδιου του στρατού που θα είναι υπόλογος στις ηγετικές οργανώσεις των εργαζόμενων και των αγροτών.
Αλλά σε ποιον μπορεί ο στρατός να είναι άμεσα υπόλογος πολιτικά; Οι εργαζόμενοι δεν αποτελούν ένα ενιαίο σώμα. Θα αντιπροσωπευθούν από τις πολλαπλές οικονομικές τους οργανώσεις. Είναι σ’ αυτές τις αρκετά παρόμοιες οργανώσεις, με τη μορφή ομοσπονδιακών αντιπροσωπειών-ομπρελών, που θα υπαχθεί ο στρατός. Ο χαρακτήρας και οι κοινωνικές λειτουργίες αυτών των αντιπροσωπειών εξηγούνται λεπτομερώς στην αρχή αυτών εδώ των απαντήσεών μας.
Η έννοια ενός επαναστατικού στρατού των εργαζόμενων πρέπει είτε να γίνει αποδεκτή είτε να απορριφθεί. Αλλά αν επιτραπεί η ύπαρξη στρατού, τότε η αρχή του ότι ο στρατός αυτός πρέπει να υπάγεται στις οργανώσεις των εργαζόμενων και αγροτών πρέπει να γίνει αποδεκτή. Δεν βλέπουμε καμία άλλη πιθανή λύση στο ζήτημα.
(5) ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΥΠΟΥ, ΛΟΓΟΥ, ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ, Κ.ΛΠ....
Το νικηφόρο προλεταριάτο δεν πρέπει να θίξει ούτε την ελευθερία λόγου ούτε την ελευθερία Τύπου, ακόμη και εκείνων των πρώην εχθρών και των καταπιεστών του που ηττήθηκαν τώρα από την επανάσταση. Είναι ακόμα λιγότερο αποδεκτό ότι θα θιχτεί η ελευθερία Τύπου και λόγου στα πλαίσια των επαναστατικών σοσιαλιστικών και αναρχικών ομαδοποιήσεων στις τάξεις του νικηφόρου προλεταριάτου.
Η ελευθερία λόγου και Τύπου είναι ουσιαστικές για τους εργαζόμενους, όχι απλώς και μόνο έτσι ώστε να μπορούν να φωτίσουν και ελέγξουν καλύτερα τα καθήκοντα που περιλαμβάνονται στις εποικοδομητικές οικονομικές και κοινωνικές τους προσπάθειες, αλλά και για να στοχεύσουν σε μια καλύτερη διάκριση των ουσιαστικών γνωρισμάτων, επιχειρημάτων, σχεδίων και προθέσεων των εχθρών τους.
Είναι αναληθές ότι ο καπιταλιστικός και κοινωνικός καιροσκοπικός Τύπος μπορεί να οδηγήσει τους επαναστατημένους εργαζόμενους σε παραστρατήματα. Οι τελευταίοι θα είναι αρκετά σε θέση να ξεσκεπάσουν τα ψέματα του Τύπου και να του δώσουν την απάντηση που του αξίζει. Η ελευθερία Τύπου και η ελευθερία λόγου φοβίζουν μόνο εκείνους, όπως οι καπιταλιστές και οι κρατιστές σοσιαλιστές, που επιζούν μέσω διαφόρων βρώμικων πράξεων τις οποίες είναι υποχρεωμένοι να κρύψουν από τα μάτια της μεγάλης πλειοψηφίας των εργαζόμενων μαζών. Όσον αφορά τους εργαζόμενους, η ελευθερία λόγου θα είναι τεράστιο όφελός τους. Θα τους επιτρέψει να ακούσουν ενώ θα δοθεί σε όλους μια ακρόαση, κρίνοντας διάφορα πράγματα γι’ αυτούς τους ίδιους, και καθιστώντας τη συνειδητοποίησή τους βαθύτερη και τις ενέργειές τους αποτελεσματικότερες.
Η μονοπώληση του Τύπου και το δικαίωμα λόγου ή ο περιορισμός τους από αυτούς που συνωστίζονται στα όρια του δόγματος ενός κόμματος, θέτει οριστικά τέρμα σε όλη την εμπιστοσύνη στους μονοπωλητές και στον Τύπο τους. Εάν καταπνιγεί η ελευθερία λόγου, είναι επειδή υπάρχει μια επιθυμία στο να κρυφτεί η αλήθεια: κάτι που καταδεικνύεται εντυπωσιακά από τους Μπολσεβίκους, ο Τύπος των οποίων εξαρτάται από τις ξιφολόγχες και δεν εξυπηρετεί καμιά ανάγκη, εν απουσία άλλου.
Εντούτοις, ίσως υπάρξουν συγκεκριμένες περιστάσεις όταν ο Τύπος ή, μάλλον, η κακοποίηση του Τύπου, περιοριστούν λόγω της επαναστατικής χρησιμότητας. Για παράδειγμα, να αναφέρουμε ένα επεισόδιο από την επαναστατική εποχή στη Ρωσία.
Καθ' όλη τη διάρκεια του Νοέμβρη του 1919, η πόλη Ekaterinoslav ήταν στα χέρια του επαναστατικού στρατού των Μαχνοβιτών. Αλλά συγχρόνως, περικυκλώθηκε από τα στρατεύματα του Denikin τα οποία, έχοντας εισχωρήσει κατά μήκος της αριστερής όχθης του ποταμού Dniepr στην περιοχή γύρω από τις πόλεις Amur και Nizhnedneprovsk, κατέστρεφαν το Ekaterinoslav συνεχώς με τα πυροβόλα που ήταν τοποθετημένα στα θωρακισμένα τραίνα τους. Ταυτόχρονα,. μια μονάδα Ντενικιστών υπό το στρατηγό Slashchev, προχωρούσε προς το Ekaterinoslav από τον Βορρά, από την περιοχή γύρω από Kremenchug.
Την εποχή αυτή, κυκλοφορούσαν στο Ekaterinoslav οι ακόλουθες καθημερινές εφημερίδες, χάρη στην ελευθερία λόγου: η μαχνοβίτικη «Put' k Svobodey» («Ο Δρόμος προς την Ελευθερία»), η «Narodovlastiye» («Λαϊκή Εξουσία») των κοινωνικών επαναστατών της δεξιάς, η «Borotba» («Αγώνας») των Ουκρανών αριστερών επαναστατών και η μπολσεβίκικη «Zvezda» («Αστέρι»). Μόνο οι μαθητές στρατιωτικής σχολής (καντέτοι), μετέπειτα πνευματικοί ηγέτες του κινήματος του Denikin, δεν είχαν την εφημερίδα τους. Καλά τώρα! Ας πούμε ότι οι καντέτοι ήθελαν να κυκλοφορήσουν στο Ekaterinoslav μια εφημερίδα που, χωρίς οποιαδήποτε αμφιβολία, θα ήταν ένα όπλο στα χέρια του Denikin, θα μπορούσαν οι επαναστατημένοι εργαζόμενοι και οι εξεγερμένοι να παρέχουν στους καντέτους το δικαίωμα να εκδώσουν την εφημερίδα τους, ακόμη και σε μία εποχή που ο πρώτιστος στρατιωτικός της ρόλος στα γεγονότα θα ήταν προφανής; Νομίζουμε όχι.
Στο πλαίσιο ενός εμφυλίου πολέμου, τέτοιες περιπτώσεις μπορούν να προκύψουν περισσότερο από μία φορά. Στις περιπτώσεις αυτές, οι εργαζόμενοι και οι αγρότες θα πρέπει να καθοδηγηθούν όχι από την ευρεία αρχή της ελευθερίας Τύπου και λόγου, αλλά από το ρόλο που τα φερέφωνα του εχθρού θα αναλάβουν σε σχέση με τον τρέχοντα στρατιωτικό αγώνα.
Εντούτοις γενικά μιλώντας, και με εξαίρεση ασυνήθιστων περιπτώσεων (όπως εμφύλιος πόλεμος), η νικηφόρα εργασία θα πρέπει να χορηγήσει την ίδια ελευθερία λόγου και Τύπου στις αριστερές και τις δεξιές απόψεις. Η ελευθερία αυτή θα είναι η υπερηφάνεια και η χαρά της κοινωνίας των ελεύθερων εργαζόμενων.
Οι αναρχικοί επιτρέπουν την επαναστατική βία στην πάλη ενάντια στον ταξικό εχθρό. Ωθούν τους εργαζόμενους να κάνουν χρήση της. Αλλά δεν θα συμφωνήσουν ποτέ στο να ασκηθεί εξουσία, ακόμη και για μια μόνο στιγμή, ούτε να επιβάλουν τις αποφάσεις τους στις μάζες με τη βία. Επ’ αυτού, οι μέθοδοί τους είναι: προπαγάνδα, δύναμη των επιχειρημάτων και προφορική και γραπτή πειθώ.
(6) Η ΣΩΣΤΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΡΧΙΚΗΣ ΑΡΧΗΣ «ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΑΘΕΝΑ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΙΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ, ΣΤΟΝ ΚΑΘΕΝΑ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΙΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΟΥ»
Ασυζητητί, αυτή η αρχή είναι ο ακρογωνιαίος λίθος του αναρχικού κομμουνισμού. Κανένα άλλο οικονομικό, κοινωνικό ή νομικό δίδαγμα δεν είναι τόσο καλά ταιριασμένο στο ιδανικό του αναρχικού κομμουνισμού όσο αυτό. Η Πλατφόρμα λέει επίσης ότι: «Η κοινωνική επανάσταση, η οποία θα στηριχτεί στην ανοικοδόμηση ολόκληρης της εγκαθιδρυμένης κοινωνικής τάξης, με τον ίδιο τρόπο θα στηριχτεί και στο ότι εξασφαλίζονται οι ανάγκες του καθένα».
Εντούτοις, αποτελεί μια ευρεία δήλωση της αρχής όσον αφορά το πρόβλημα μιας αναρχικής κοινωνίας. Πρέπει να το διακρίνουμε από τις πρακτικές απαιτήσεις των πρώτων ημερών της κοινωνικής επανάστασης. Όπως μας έχει δείξει η εμπειρία της Κομμούνας του Παρισιού και της Ρωσικής Επανάστασης, οι μη εργαζόμενες τάξεις κτυπιούνται μεν, αλλά όχι οριστικά. Τις πρώτες ημέρες μια και μόνο ιδέα τους βασανίζει: η ανασυγκρότησή τους, η νίκη τους επί της επανάστασης και η αποκατάσταση των χαμένων τους προνομίων.
Έτσι εχόντων των πραγμάτων, θα ήταν εξαιρετικά τολμηρό και μοιραία επικίνδυνο για την επανάσταση να διανείμουμε τα προϊόντα που θα ήταν διαθέσιμα στην επαναστατική ζώνη σύμφωνα με την αρχή «στον καθένα σύμφωνα με τις ανάγκες του». Θα ήταν διπλά επικίνδυνο γιατί, εκτός από την οικονομική άνεση που θα πρόσφερε στις εχθρικές στην επανάσταση τάξεις, το οποίο θα ήταν ηθικά και στρατηγικά άδικο, νέες τάξεις θα προκύψουν αμέσως και αυτές, βλέποντας ότι η επανάσταση ικανοποιεί τις ανάγκες κάθε ατόμου, θα τεμπελιάζουν μάλλον παρά θα εργάζονται. Απλώς, αυτός ο διπλός κίνδυνος δεν είναι κάτι που μπορεί κάποιος να αγνοήσει. Γιατί θ’ αποσπάσει γρήγορα τις καλύτερες πηγές της επανάστασης, εκτός αν ληφθούν αποτελεσματικά μέτρα εναντίον του. Το καλύτερο μέτρο θα ήταν να εισέλθουν οι αντεπαναστάτες και οι μη εργαζόμενες τάξεις στην εργασία. Στη μια ή την άλλη σφαίρα, σε κάποια έκταση, οι τάξεις αυτές θα πρέπει να βρουν μια χρήσιμη απασχόληση από την οποία έχει ανάγκη η κοινωνία και είναι αναφαίρετο δικαίωμά τους να έχουν το μερίδιό τους στην παραγωγή της κοινωνίας που θα τους αναγκάσει να το κάνουν αυτό, γιατί δεν υπάρχουν δικαιώματα χωρίς υποχρεώσεις. Αυτό είναι το κρίσιμο σημείο που τονίζει τη θαυμάσια αναρχική μας αρχή. Προτείνει ότι κάθε άτομο αναλογικά προς τις ανάγκες του, υπό τον όρο ότι κάθε άτομο θέτει τις δυνατότητες και ικανότητές του στην υπηρεσία της κοινωνίας και όχι να μην την εξυπηρετεί καθόλου.
Εξαίρεση μπορεί να γίνει με τα παιδιά, τους ηλικιωμένους, τους αρρώστους και τους ασθενικούς. Σωστά, η κοινωνία θα εξαιρέσει όλα αυτά τα άτομα από το καθήκον της εργασίας, χωρίς άρνηση του δικαιώματός τους να ικανοποιούνται όλες τους οι ανάγκες.
Οι ηθικές ευαισθησίες των εργαζόμενων προσβάλλονται βαθιά από την αρχή του να αρπάζουμε από την κοινωνία σύμφωνα με τις ανάγκες κάποιου, δίνοντάς του σύμφωνα με το κέφι κάποιου ή και καθόλου. Οι εργαζόμενοι έχουν υποφέρει πολύ καιρό από την εφαρμογή αυτής της παράλογης αρχής και γι’ αυτό είναι άκαμπτοι ως προς αυτό το σημείο. Το συναίσθημά μας για δικαιοσύνη και λογική προβάλλεται επίσης με αυτήν την αρχή.
Η θέση τους θα αλλάξει εντελώς μόλις εδραιωθεί η ελεύθερη κοινωνία των εργαζόμενων και όταν δεν υπάρχουν πλέον οποιεσδήποτε τάξεις που να υπονομεύουν τη νέα παραγωγή με κίνητρα αντεπαναστατικής φύσης, αλλά μόνο μια χούφτα τεμπέληδων. Τότε η κοινωνία θα πρέπει να εφαρμόσει πλήρως την αναρχική αρχή: «Από τον καθένα σύμφωνα με τη δυνατότητά του, στον καθένα σύμφωνα με τις ανάγκες του», γιατί μόνο στη βάση αυτής της αρχής θα είναι σίγουρη κοινωνία για τις πιθανότητές της να αναπνεύσει με πλήρη ελευθερία και γνήσια ισότητα.
Αλλά ακόμα και τότε, ο γενικός κανόνας θα είναι ότι όλα τα αρτιμελή άτομα, που απολαμβάνουν των δικαιωμάτων στους υλικούς και ηθικούς πόρους της κοινωνίας, έχουν και ορισμένες υποχρεώσεις για την παραγωγή τους.
Ο Μπακούνιν, ο οποίος ανέλυσε αυτό το πρόβλημα την εποχή του, έγραψε στο στάδιο της ωριμότητας της αναρχικής του σκέψης και δραστηριότητας (ο σύντροφος Nettlau υπολογίζει το 1871): «Ο καθένας θα πρέπει να εργαστεί εάν θέλει να φάει. Καθένας που αρνείται να εργαστεί θα είναι ελεύθερος να πεθάνει της πείνας, εκτός αν βρει κάποια ένωση ή δήμο προετοιμασμένο να τον ταΐσει από οίκτο. Αλλά τότε δεν θα είναι πιθανώς δίκαιο να του χορηγηθεί κάποιο πολιτικό δικαίωμα, από τη στιγμή, όντας ικανός για εργασία, η επαίσχυντη κατάστασή του είναι δική του επιλογή ζώντας από την εργασία άλλων. Γιατί δεν πρόκειται να υπάρξει καμία άλλη βάση για τα κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα εκτός από την εργασία που εκτελείται από κάθε άτομο».
2 Νοεμβρίου 1926
Ελληνική μετάφραση «ούτε θεός-ούτε αφέντης» 30 Οκτώβρη 2007.
Source: Translator
Return to The Nestor Makhno Archive
Other pages connected to this site: